SEWOL FACİASI

    16 Nisan 2014 saat 07:30 Güney Kore’de Sewol feribotu ağırlıkta lise öğrencileriyle beraber toplamda 476 kişiyi taşıyordu. Üçüncü kaptan Park Han-kyul ve dümenci yani ikinci kaptan Cho Joon-ki dümendeydi. Geminin Maenggol Kanalı'na girmesine yaklaşık 4 km kalmıştı.

Saat 08:20

Üçüncü kaptan,  ikinci kaptana direksiyon sisteminin otomatik pilottan manuel direksiyona geçirmesini söyledi. Çünkü Maenggol Kanalı, bir gemiyi içinden geçirirken aşırı dikkatli olmayı gerektiren güçlü sualtı akıntılarına sahipti. Olay anında koşullar sakindi ve Sewol sıklıkla kullanılan bir rotayı izliyordu. Kanalın farklı bölgeleri sığ suları gibi tehlikelerle doluyken feribotun yolunda şimdilik böyle zorluklar yoktu.

Kimilerine göre  ikinci kaptan bu yolu aşmak için yeterinde iyi ve deneyim sahibi değildi. Ancak Kore deniz güvenliği mahkemesi’nin soruşturma raporlarına göre aynı kaptanın farklı gemide birden çok kez bu kanaldan geçtiği belirtiliyordu.

Peki gemi kanala yaklaştığı zaman, ikinci kaptan başarılı bir şekilde yoluna devam edebilecek miydi?

Saat 08:48

Kafeteryada kahvaltı servisi başlamıştı. Öğrenciler güvertede vakit geçiriyorlardı.  ikinci ve üçüncü kaptan geminin komuta merkezinde dümenin başında duruyorlardı. Ancak birinci kaptan Lee Joon o sırada orada değildi. Sewol yaklaşık 135 derecelik bir seyirde saatte 33km hızla ilerlerken üçüncü kaptan  ikinci kaptana rotayı 135 dereceden 140 dereceye değiştirmesini emretti ve  ikinci kaptan bunu yaptı.

İşte bundan sonra çelişkili açıklamalar ortaya çıktı.

Üçüncü kaptanın açıklamalarına göre Sewol’ün rotasının değiştiğini radarı kullanarak kontrol ettikten sonra  ikinci kaptana geminin rotasının 145 dereceye değiştirmesini emretti.   ikinci kaptan hızla dümeni çevirerek bu emri uyguladı. Bu hızlı dönüşten sonra geminin ağır bir şekilde sancak tarafına yani geminin sağ tarafa doğru yatmaya başladığı hissedildi. Bu da pruvanın yani geminin baş kısmının sağa dönmesine neden oldu. Daha sonra dümeni iskele tarafına yani geminin sol yanına doğru çevirmesi için emir aldı. Ancak  ikinci kaptan Cho bu emre uyamamıştı. Çünkü dümen artık çalışmıyordu.

 ikinci kaptanın yani dümencinin açıklamaları ise biraz farklıydı. Geminin yana yatmaya başlaması rotanın 140 dereceye değiştirilmesiyle başlamıştı. Hatta rotayı sadece 140 dereceye değiştirme emrini almıştı, 145 dereceye değil. Sewol’ün dümenini tutmasına rağmen dümen sağa doğru dönmeye devam etti. Geminin sağa dönüşüne engel olunamadığı için sonunda 145 derecelik bir rotaya döndüğünü iddia etti.

Ortak soruşturma ekibine göre, Sewol'un keskin dönüşü , dümenin yanlış kullanılmasının hatası ve gemiye yüklenen aşırı yüktü.

Saat 08:49

Bu keskin dönüş sırasında gemi yavaş yavaş yan yatmaya başlamıştı. Dönüş o kadar hızlıydı ki gemide taşınan araçlar yer değiştirerek birbirlerine çarpmışlardı. Konteynerlar da geminin tek bir yanına doğru kaymıştı. Kayan bu yükler dengesi bozulan geminin dengesini daha da bozmuştu. Vapur aşırı derecede yüklüydü. Üst limitin üç katı kadar. Üstelik yerlerine de sıkıca sabitlenmemişlerdi. Geminin asıl kaptanı Kaptan Lee ve gemiyi yöneten ekip komuta merkezinde bir aradaydı. Bu sırada ikinci kaptan motorları durdurmuştu. Yardımcı mühendise makine dairesinin boşaltılması emrini verdi. Motorlar kapalıyken Sewol yön değiştiremezdi. Gemi denizin üzerinde yan bir şekilde sürükleniyordu.

Saat 08:52

Sewol batmaya başladığında geminin içerisindeki yolcular için hareket etmenin tehlikeli olduğu ve herkesin olduğu yerde kalması gerektiği anonsu yapılmıştı. Anonslar yolcu kompartımanlarını su basmaya başladığında bile devam ediyordu. Laptan Lee yolculara yerlerinde kalma talimatı vermişti Ama kaptanın kendisi o esnada gemiden ayrılıyordu.

İlk acil durum çağrısı bu saatlerde Choi Duk-ha isimli lise öğrencisi tarafından gelmişti. İtfaiyeyi aradı ve sewol’ün alabora olmaya başladığını bildirdi. Ancak yardım ekipleri gelene kadar gemi çoktan alabora olmuştu. Choi Duk-ha daha sonrasında ölü olarak bulunacaktı.

Saat 09:14

Geminin meyil açısının içerdekilerin tahliyesini imkansız hale getirdiği belirtilmişti. Feribot 50 derecelik açı ile yana yatmıştı.

Saat 09:33

Çevredeki gemiler kurtarma operasyonuna yardım etmek için gönüllü oldular. Kore gemi trafik hizmetleri çevredeki tüm gemilere Sewol’den kurtulanlar için cankurtaran botlarını indirmelerini söyledi. 5 dakika sonra Gemi trafik hizmetleri ve Sewol arasındaki tüm iletişim kesildi. Artık bu saatten sonra yapılacak tek şey denize atlamaktı. Yaklaşık 150 yolcu ve mürettebat denize atlamıştı. Kalan 300 civarında kişi ise hala o geminin içerisindeydi. Bunu Sewol’ün üzerinde uçan helikopter doğruluyordu. Çünkü güvertede hiçkimse yoktu. Yolcular 6825 tonluk  batan feribotun içinde halen mürettebatın söylediği kalma emrine uyuyorlardı.

Saat 9:46

O zamanlar 69 yaşında olan geminin birinci kaptanı Lee jon-seok gemi 50 derecelik açıyla yana yatarken dümen kabininde göründü. İç çamaşırıyla dışarı çıktı ve bir kurtarma botuna atladı. Öğlen 11 de mürettebatından birkaç kişiyle birlikte yakındaki Jindo limanına ayak basmıştı. Olaydan sonra kurtarma ekiplerine “yüzlerce yolcu içeride mahsur kalmışken neden öncelikle mürettebatı kurtardınız” diye sorulduğunda “üzerinde iç çamaşırı ve can yelekleri olduğu için yolculardan ayrıt edemedik” cevabını alacaklardı. Yoksa kaptan kurtulmak için mi üniformasını çıkarıp iç çamaşırlarıyla kurtarma botuna atlamıştı?

Saat 12:00

Geminin sadece 50cm si su üzerindeydi. 13:03te ise gemi tamamen suyun altına gömülmüştü. Kaptan ve ekip arkadaşları gemiden kurtulmuşlardı. Öğrenciler ve diğer yolcular, kendilerine talimat verildiği gibi kabinden hiç çıkmamışlardı. Batan gemi ile beraber hepsi derin sularda boğulmuştu. 

476 yolcudan sadece 172'si kurtarıldı. Yaklaşık 7 ay sonra 295 ceset çıkarıldı. Ancak 9 tanesine hiç ulaşılamadı. Kayıp ve ölü olan 304 kişiden 250si aynı liseden öğrencilerdi.

Bu geminin batmasının tek sebebi geminin mürettebatı değildi. Sewol aynı zamanda açgözlülük yüzünden batmıştı. Geminin sahibi tarafından yaptırılan tadilatlar feribotu daha karlı ama aynı zamanda daha tehlikeli bir hale getirmişti. Geminin battığı gün yasal limitin üç katı fazla yük yüklenmişti. Mürettebat yükün toplam ağırlığı umursamadığı gibi, feribot içerisindeki yükleri de adam akıllı sabitlememişti.

Saçmalıklar bununla da sınırlı değil. Kimse yerinden kıpırdamasın diyen kaptan gemiyi terk etti. Yerlerinde kalan yolcular ise boğularak can verdi. Ancak kaptan “gemiyi terk etmeyin” talimatı verdiğini yalanlayarak “Bu talimatı herhangi bir kurtarma gemisi gelmeden önce verdim, suyun soğuk olduğunu ve güçlü akıntıların da insanları sürükleyebileceğini düşündüm.” Demiş.

Tamam da o zaman herkesi öylece bırakıp sen neden kurtarma botuna binip gittin?

Kaptan devamında da “Rota ile ilgili talimat verdim ve yatak odasına gittim. Sonrasında batma gerçekleşti” diye açıklama yaptı.

Vapru yönlendiren diğer kaptan yani dümenci de geminin dümeninin normalden çok daha hızlı döndüğünü söyledi.

Mürettebat deneyimsizdi, aynı zamanda kaza yetkili makamlara mürettebat tarafından değil, hani bahsetmiştim ya liseli çocuğun itfaiyeyi aramasından, işte o çocuk tarafından ilk imdat çağrısı gönderilmişti.

Aynı zamanda arama kurtarma ekipleri sadece denizin yüzeyinde bulunan kişileri kurtarmaya çalışıyorlardı. Yani hiçbir şekilde denizin içerisine dalıp geminin içerisine girilmeye çalışılmamıştı. İçeride kalan öğrenciler boğulurken, yalnızca kendisini dışarı atanlar kurtarılıyordu.

Gemiden kurtulan 6 öğrenci Sewol davası için mahkemeye gelerek kimliklerini kamuoyuna açıklamadan şunları söylediler:

Vapurun pencereleri yerde kapılar ise tavandaydı. Sınıf başkanı içerisi su dolduğu zaman yükselen suyla birlikte kapıya kadar yüzebileceğimiz fikrini ortaya attı ve öyle oldu. Sonunda koridora ulaştık ve kaçmayı başardık. Gemiyi terk etmemizi söyleyen herhangi bir anons duymadık. Bir arkadaşımız yolcuların feribotta kalmalarını isteyen anonsu duyunca bizimle gelmekten vazgeçmişti. Ancak ışıkların söndüğünü ve pencerelerin tamamen suyla kaplı olduğunu gördü. Su yükseldikçe kapıya doğru yüzebildi ve koridordan onu çekerek dışarı sürükledik. Suda çok güçlü bir akıntı vardı. Yanımdaki öğrencilerin yarısını sürükledi. Acil çıkış kapılarının yakınlarında sahil güvenlik görevlilerini görebiliyorduk ancak onlar gemiye hiç girmediler.

Facianın boyutunu yaşayanlardan değil de ölenlerden dinlemek daha tüyler ürpertici. Gemideki öğrencilerin ailelerine gönderdikleri son mesaj olduğu söylenerek internette yayılan bazı ekran görüntüleri var. Bunlar facianın şiddetini çok daha iyi anlamamızı sağlıyor.

15 mayıs 2014 tarihinde Geminin 1. Kaptanı Lee Jon-seok ağır ihmalden suçlu bulundu ve müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Ancak cinayetten hükum giymedi. Diğer 14 mürettebat üyelerine de 18 aydan 12 yıla kadar değişen hapis cezaları verildi. Geminin ait olduğu marinenin sahibi için tutuklama emri çıkarıldı. Altı hafta boyunca aranan işletme sahibinin ölü bedeni bulundu.

Peki sizce suçlu kim? Bir gemiyi üst sınırdan üç katı daha fazla yükleyip aynı zamanda yükleri sabitlemeyip dümeni de aniden bir tarafa çevirirsen olacağı budur demi. Bunu siz öngörebiliyor musunuz?

Geri görüş ön yargısı nedir hiç duydunuz mu? 1970 lerde ortaya atılan psikolojik bir terim. Anlamı ise herhangi bir olayın gerçekleştikten sonra, aslında onları ön görmediği halde öngörebildiğini iddia etme davranışı. Yani şu demek “Zaten böyle olacağı belliydi.”

Yani iki farklı karmaşık durumu aşırı şekilde basitleştirmektir diyebiliriz. Ancak bu geminin batması bu kadar yüzeysel olarak değil, karmaşık bir temele dayandırılarak düşünülmelidir.

Daha önce de belirttiğim gibi her şeyin temelinde aç gözlülük vardı. Geminin mürettebat tarafından aşırı yüklenmesine müsaade edilmiş ve yükler sabitlenmemişti. Aşırı yüklemeyi gizlemek için geminin dengede durmasını sağlayan balast suyu aşırı derecede boşaltılmıştı. Bunların üzerine keskin bir dönüş eklenince gemi dengesini tekrar sağlayamadı. Ayrıca kaptan deneyimsizdi ve aşırı hızlı bir dönüş yaptı. Kendi açıklamasına göre dümende de bir hata vardı ve olması gerekenden daha hızlı döndü. Kaptan dümeni deneyimsiz bir dümenciye emanet etmişti.

Kaptan ve mürettebat üyelerini etkileyen farklı temeller de vardı. Geminin ait olduğu marina yolcu güvenliğinden ziyade maksimum kara öncelik veriyordu. Haliyle kaptan maksimum kar ve minimum iş yükü arasında çalışıyordu. Geminin kalkışı gecikmeli olduğu için son derece süratliydi. Aynı zamanda kaptan da minimum iş yüküyle çalışmak için dümeni bir başkasına emanet ederek dinlenmeyi seçti. Peki sizce bu ilk miydi. Muhtemelen değildi. Bence kaptan aynen bu şekilde birçok başarılı yolculuk gerçekleştirmiştir. Ama böyle devam ettikçe aslında bir uçuruma yaklaştığından haberi yoktu. Daha az iş yüküyle daha yüksek karlar için çalışmaya devam ettikçe sonunda uçurumun kenarına yaklaşmış ve düşmüştü. Sadece kaptan değil mürettebat, marine yönetimi, gemi trafik hizmet merkezi, kurtarma ekibi üyeleri, sahil güvenlik gibi bir çok kişi, kurum ve kuruluşlardaki ilerlemeler bu yöndeydi. Her şey bir uyum içerisinde hizalandı ve bu kazaya neden oldu.

Eğer bu olaya ihmallik sonucu oluşan bir kaza olarak bakıyorsanız sadece mürettebatı suçlayabilirsiniz. Hapise giden kaptan yerine mutlaka yenisi gelecektir. Minimum iş yüküyle maksimum kar elde etmek isteyenlerse her zaman var olacaktır.

 

KAYNAKÇA

https://www.youtube.com/watch?v=5_A8dq2fA5o Güney Kore Feribot Afetinde Neler Yanlış Gitti? | The New Yorker

https://www.youtube.com/watch?v=aeNc8ioqjPw  Sewol feribot faciasında mürettebata ceza yağdı

https://www.youtube.com/watch?v=AHxDF92fJEI Batan feribotta yaşanan paniğin görüntüleri ortaya çıktı

https://www.youtube.com/watch?v=aXc6Ud36gaI Güney Kore feribotu battı: Kurtarılan yolcuların dramatik görüntüleri

https://www.youtube.com/watch?v=EnHyidBfxRI Güney Kore feribot felaketi Sewol Kahramanları

https://www.youtube.com/watch?v=V0Rxz-ShEeo Sewol faciasının bir numaralı ismi bulundu

https://www.youtube.com/watch?v=5y9WL6TP1TQ The Real Reason why Sewol ferry sink on the island, And almost 400+ students died.😭😢 #Sewolferry

https://edition.cnn.com/2014/05/15/world/asia/sewol-problems/index.html Sewol'da ne yanlış gitti?

https://imnews.imbc.com/replay/2022/nwtoday/article/6377168_35752.html Sewol feribotunun batma nedeni sonunda açıklanmadı… "Net bir sonuca varamadığım için özür dilerim" (Kore dili)

http://english.chosun.com/site/data/html_dir/2014/05/02/2014050201345.html Sahil Güvenlik, Vapur Kaptanına Özel Muamele Yaptı

https://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=2988632 Feribot faciasındaki videolar kıyametin haberlerini veriyor (Kore dili)

https://en.wikipedia.org/wiki/Sinking_of_MV_Sewol MV Sewol'un Batması

https://www.yna.co.kr/view/AKR20140420046100054 Yolcu gemisi batıyor (Kore dili)

https://www.theguardian.com/world/2014/nov/11/south-korea-ferry-verdict-sewol-captain-sentenced-to-36-years-in-prison Güney Kore feribot kararı: Sewol kaptanına 36 yıl hapis cezası

https://edition.cnn.com/2014/04/16/world/asia/south-korea-sinking-ship-students/ Güney Koreli gemi enkazından kurtulanlar: Gemi batarken yolculara 'hareket etme' dendi

https://www.youtube.com/watch?v=5uO_p_0dM9w기억을 건지다…6개월의 재판 기록

https://www.hani.co.kr/arti/society/society_general/654989.html Sewol feribotunun ani yön değişmesinin nedeni nedir (Kore dili)

http://www.mediatoday.co.kr/news/articleView.html?idxno=126729  Sewol feribotu batmadan önce birçok anormal semptom vardı. (Kore dili)

https://www.aa.com.tr/en/world/south-korea-ferry-disaster-crew-member-first-to-plead-guilty/150529 Güney Kore feribot afet ekibi üyesi ilk suçunu kabul etti

https://theworld.org/stories/2014-04-19/experts-say-south-koreans-trapped-ferry-could-have-survived-72-hours-if-they  Uzmanlar, feribotta mahsur kalan Güney Korelilerin hava cepleri bulmaları halinde 72 saat hayatta kalabileceklerini söylüyor.

https://www.aa.com.tr/en/world/south-korean-ferry-captain-apologizes-for-evacuation-delay/165959  Güney Koreli feribot kaptanı tahliye gecikmesi için özür diledi

http://english.hani.co.kr/arti/english_edition/e_national/636360.html Sewol aileleri medyaya neden bu kadar kızgın? (Korece)

https://edition.cnn.com/2014/07/28/world/asia/south-korea-sewol-ferry-trial/index.html Sewol feribot faciasından kurtulan öğrenciler Güney Kore cinayet davasında ifade verdi

https://www.youtube.com/watch?v=iZwbm8Y1Ywc Ödüllü Animasyon: Güney Kore Feribot Kazasının İki Zıt Görüntüsü