Dünyamız koca bi boşluğun içerisinde
kendisine Güneş sisteminde yer bulmuş ve içerisinde yaşam barındırdığı bilinen
tek gezegendir. Aynı zamanda içerisinde ölüm barındıran tek gezegendir. Bu
ölümlerin bazıları belirli bölgeleri etkilediği gibi bazıları da o kadar
büyüktür ki kitlesel yok oluşla sonuçlanmıştır.
Dünya’nın geçmişinde insanlıktan milyonlarca yıl önce bu gün kabul edilen 5 kitlesel yok oluş olduğu kabul ediliyor. Bu süreçte yaşam beş kez yok olmanın eşiğine gelmiş olmasına rağmen yine de son bulmamış ve devam etmiştir. Şimdi sizlere bu beş yok oluştan sonuncusunu yani Kretase-Tersiyer yok oluşunu anlatacağım.
Günümüzden 65 milyon yıl önce, bir önceki yok oluştan ise 140 milyon yıl sonra meydana gelen yok oluştur. Bu kitlesel yok oluş aynı zamanda dinozorlar çağını da sonlandırmıştır. Dinozor sınıfının tek üyeleri olarak bu gün sadece kuşlar hayatta kalmıştır. Kuşlar dışında bu gün dinozor türü olarak ne plesiosaurlar, ne mosasaurlar ne de pterosaurlar kalmıştır. Bu yok oluşun en büyük sebebi yaklaşık 10km çapındaki bir meteorun Dünya’ya çarpmış olmasıdır. Dinozorların nasıl yok olduğuna tabi ki hiçbir insan şahit olmadı ancak bilimsel yöntemlerle araştırılan olaylar arasında kurulan ilişkiler bu gök taşının dinozorları yok ettiğini doğrular nitelikte. Dinozorların nasıl yok olduklarıyla ilgili farklı düşünceler de mevcut. Örneğin Güneş altında çok fazla zaman geçirdikleri için katarakt olduklarını ve görme sorunları yaşadıkları için uçurumdan aşağı düşerek soylarının tükendiğini savunan düşünce de var. İstediğinize inanabilirsiniz, ama bu yok oluşun Dünya çapında olduğunu görmezden gelirseniz yanılabilirsiniz. Bu yok oluş Dinozorlarla beraber Dünya üzerindeki yaşamın %75 ini yok etti. Hayatta kalmayı başaran canlılar felaket bittikten sonra çoğalmaya devam etti ve Dünya’da canlılık tekrar başladı.
O günden bu güne dinozor türü olarak
sadece kuşlar kaldı. Yani bu gün gördüğümüz kuşlar aslında dinozorlar. Bu küçük
dinozorların abilerinin neslini tüketen şey de Alverez hipotezine göre Dünya’ya
çarpan o gök taşıydı.
Dünya üzerindeki hiçbir yaşam bu
asteroidin düşmesine hazırlıklı değildi ve hepsi yok olma tehlikesiyle karşı
karşıya kaldı. Peki aynı durumun tekrar olmayacağını nereden bilebiliriz?
Olacak olursa insanlık böyle bir durumla başa çıkabilir mi?
Aslında bununla başa çıkabilmek için çalışıyoruz. Bu projenin ismi DART. Double asteroid redirection test yani ikiz asteroit yönlendirme testi. Bu projeye hizmet eden uzay aracı 2021 yılında Dünya’dan yaklaşık 11 milyon km uzaklıktaki Dimorphos asteroidine çarpması için fırlatıldı. Çarpışmanın sonuçlarını ve görüntülerini kaydetmesi için daha sonradan aktifleşecek LICIA Cube adı verilen bir uydu da DART ile beraber gönderildi. DART 2022 nin Eylül ayında hedefini başarılı bir şekilde tam on ikiden vurdu. Aslında bu asteroit Dünya için bir tehdit oluşturmuyordu. Amaç da zaten Dünya’yı kurtarmak değil, Dünya’yı kurtarmayı denemekti. Bu deneme sonuçları ince detaylarına kadar araştırılacak ve buna göre daha gelişmiş araçlar üretilecek. Yani DART’ın amacı deneyim kazanmak ve öngörülemeyen şeyleri tespit etmek.
Bu hafta ise DART projesinin durumu
hakkında NASA ‘dan açıklama geldi. Projenin başarıyla sonuçlandığını ve
asteroidin uzaydaki hareketinin değiştirildiğini onayladı. Bu da insanlığın ilk
kez bilerek ve isteyerek bir gök cisminin hareketini değiştirdiği anlamına
geliyor. Gerçekleşen bu proje sonucunda Dimorphos asteroidinin yörüngesinde 32
dakikalık bir değişim meydana geldi. Peki bu ne anlama geliyor?
Dimorphos aslında Didymos adındaki kendisinden çok daha büyük bir asteroitin yörüngesinde dönüyor. Çarpışma gerçekleşmeden önce bu dönüşün bir tam turu 11 saat 55 dakika sürüyordu. Teleskoplar aracılığıyla çarpışmadan sonra yapılan ölçümlerde ise bir tam turun 11 saat 23 dakikaya indirildiği ölçüldü. Bu da Dimorphos’un Didymos’a onlarca metre yaklaştığı anlamına geliyor. NASA normalde bu proje sonucunda minimum 73 saniyelik bir değişim bekliyordu. Ancak yayınlanan sonuçlar DART’ın bu beklentiyi 25 kat daha aştığını gösteriyor.
Bu her ne kadar büyük bir başarı
olsa da şunu göz ardı etmemeliyiz. Rotası değiştirilen bu asteroidin çapı 160
metre. Dinozorlar çağını sona erdiren meteorun çapı 10 km idi. Evet Dimorphos
asteroidinin rotasını değiştirmeyi başardık ancak bizi tehdit edebilecek gök
cisminin boyutunun bir sınırı yok.
Bir söz var muhtemelen bilirsiniz: “Doğayla savaş halindeyiz, eğer kazanırsak kaybedeceğiz”. Doğa diyince aklınıza neler geliyor bilemem ama bence bu kavram Atomaltı parçacıklardan kozmik boyuta kadar uzanan bir bütünü ifade eder. Evet doğayla savaş halindeyiz; havayı, suyu hatta uzayı bile kirletiyoruz... Bu doğal süreçte sürekli bir iz bırakıyoruz. Şimdi ise Asteroitlere araçlar göndererek yörüngelerini saptırıyoruz. Doğanın kendi şartlarında yaşamımızı sürdürmek artık mümkün gibi görünmüyor. Artık doğa insanlığın yönlendirmesiyle hareket ediyor. Ancak en ufak hatamızda doğaya karşı mağlup oluyoruz. Gelecekte Dünya’ya yaklaşan dev bir asteroidi ıskalamamız hepimizin ve her şeyin sonu olabilir. Evet, doğayla savaş halindeyiz ama bu sefer kaybedersek yok olacağız.
KAYNAKÇA
https://www.nasa.gov/press-release/nasa-confirms-dart-mission-impact-changed-asteroid-s-motion-in-space NASA, DART Görev Etkisinin Asteroid'in Uzaydaki Hareketini Değiştirdiğini Onayladı
https://www.bbc.com/news/science-environment-63221577 NASA'nın Dart uzay aracı 'asteroidin yolunu değiştirdi'
https://www.space.com/liciacube-readies-to-observe-dart-hit-asteroid NASA, bir uzay aracını bir asteroide çarpacak. Bu küçücük tanık bize neler olduğunu gösterecek.
https://arkeofili.com/kuslarin-dinozor-oldugunu-nereden-biliyoruz/#:~:text=%E2%80%9CKu%C5%9Flar%20dinozorlar%C4%B1n%20yaln%C4%B1zca%20bir%20t%C3%BCr%C3%BC,ama%20t%C3%BCm%20dinozorlar%20ku%C5%9F%20de%C4%9Fildir.%E2%80%9D Kuşların Dinozor Olduğunu Nereden Biliyoruz?
https://ucmp.berkeley.edu/education/events/cowen1b.html K-T YOK OLMASI
Yorumlar
Yorum Gönder